kanda iltihap neden olur ne demek?
Kanda iltihap (septisemi veya kan zehirlenmesi olarak da bilinir), vücuttaki enfeksiyonun kan dolaşımına yayılması sonucu oluşan ciddi ve hayatı tehdit eden bir durumdur. Vücudun bağışıklık sistemi enfeksiyonla savaşırken aşırı tepki vermesi ve zararlı maddelerin kana salınmasıyla oluşur. Bu durum, organ hasarına ve hatta ölüme yol açabilir.
Kanda iltihap birçok farklı faktöre bağlı olarak ortaya çıkabilir, ancak temel nedeni vücuttaki bir enfeksiyonun kontrol altına alınamamasıdır. Enfeksiyonun kaynağı çeşitli olabilir:
- Bakteriler: En sık görülen nedenlerden biridir. Pnömoni (zatürre), menenjit (beyin zarlarının iltihabı), idrar yolu enfeksiyonları, cilt enfeksiyonları gibi birçok enfeksiyon kan dolaşımına yayılabilir. Özellikle dirençli bakteriler daha ciddi sorunlara yol açabilir.
- Virüsler: Bazı viral enfeksiyonlar da sepsise yol açabilir, ancak bakteriyel enfeksiyonlara göre daha az yaygındır.
- Mantarlar: Bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde mantar enfeksiyonları sepsise neden olabilir.
- Parazitler: Bazı parazit enfeksiyonları da kan dolaşımına yayılarak sepsise yol açabilir.
Risk faktörleri: Sepsis geliştirme riskini artıran faktörler şunlardır:
- Zayıf bağışıklık sistemi: HIV/AIDS, kemoterapi, organ nakli gibi durumlar bağışıklık sistemini zayıflatarak sepsis riskini artırır.
- Kronik hastalıklar: Diyabet, kalp hastalığı, böbrek hastalığı gibi kronik hastalıkları olan kişiler daha yüksek risk altındadır.
- Yaşlılık: Yaşlıların bağışıklık sistemi daha zayıftır ve enfeksiyonlara karşı daha savunmasızdır.
- Yeni doğanlar ve küçük çocuklar: Bağışıklık sistemleri henüz tam gelişmemiş olduğu için daha yüksek risk altındadırlar.
- Cerrahi işlemler: Cerrahi işlemler sonrası enfeksiyon riski artar ve bu enfeksiyonlar sepsise yol açabilir.
- Hastanede kalış: Hastanelerde enfeksiyon kapma riski daha yüksektir.
- İntravenöz ilaç kullanımı: Damar yoluyla ilaç kullanımı enfeksiyon riskini artırır.
- Yanıklar: Geniş yüzeyli yanıklar vücudun enfeksiyonlara karşı savunmasını zayıflatır.
Belirtileri: Sepsis belirtileri enfeksiyonun türüne ve şiddetine bağlı olarak değişebilir, ancak yaygın belirtiler arasında şunlar bulunur:
- Yüksek ateş veya titreme
- Hızlı kalp atışı
- Hızlı nefes alma
- Soğuk, yapışkan cilt
- Baş dönmesi veya baygınlık
- Şiddetli ağrı veya rahatsızlık
- Karışıklık veya oryantasyon bozukluğu
- Azalmış idrar çıkışı
Önemli Not: Sepsis ciddi ve hayatı tehdit eden bir durumdur. Eğer sepsis belirtileri gösteriyorsanız veya şüpheleniyorsanız hemen bir doktora başvurmanız çok önemlidir. Erken teşhis ve tedavi, hayatta kalma şansını önemli ölçüde artırır. Bu bilgi tıbbi tavsiye yerine geçmez, sadece genel bilgi amaçlıdır.